Voor de Grieken is Grieks orthodox Pasen 2020 hét feest van het jaar! De opstanding van Christus en de overwinning van het licht wordt uitbundig en met passie gevierd. Nederlanders trekken met Kerst alles uit de kast: de kerstboom wordt versierd en er wordt uitgebreid gekookt voor het kerstdiner. In Griekenland is juist Pasen hét feest waar jong en oud naar uitkijkt. Het Christelijke Pasen is in Jeruzalem begonnen. De opstanding van Jezus wordt gevierd en die boodschap ging de wereld in: Paulus stichtte in Turkije, Griekenland en Italíë de eerste christelijke kerken. Het Orthodoxe Christendom was geboren en het licht van Pasen gaat vanuit Jeruzalem de wereld over! Centraal in de Orthodoxe Kerk staat de overwinning van het Licht op het donker. Ook de vieringen en processies in- en rond de kerken zijn hiermee doortrokken: het kaarslicht en Bijbelse schilderingen versieren de kerken. En juist ook de iconen hebben hier een belangrijke plaats. Als doorkijkjes naar de wereld van het Licht vormen ze de verbinding tussen de aarde en de hemel.
Filmpje gepubliceerd door: Feest! Weet wat je viert - Orthodox Pasen.
Eigenlijk zou je kunnen zeggen: wie viert er in Griekenland géén Orthodox Pasen? Wie treft geen voorbereidingen om de ‘Grote Week’ voorafgaand aan Pasen mee te kunnen vieren? Wie trekt niet vanuit de stad naar het platteland om in zijn/haar geboortedorp in de kring van familie en dorpsgenoten mee te lopen in de processies? En een flink stuk van het Paaslam te verorberen? Nooit zoveel files vanuit Athene dan in de dagen voor Pasen. Nieuwe kleren worden aangemeten, er wordt gekookt en gebakken. Alles en iedereen is met man en macht in de weer om met passie het Orthodoxe Pasen te kunnen vieren.
In heel Griekenland wordt in de Grote Week, “de week voor Orthodox Pasen”, het Bijbelse lijdensverhaal van Christus uitgebeeld en mee beleefd. Iedere streek, ieder eiland van Griekenland en ieder dorp op het Griekse vasteland heeft eigen gewoontes, z’n bijzondere tradities en oorspronkelijke rituelen als voorbereiding op het eigenlijke Paasfeest zelf. De speciale paasrecepten gaan in de gezinnen van moeder op dochter. Ook in Kalambaka is dat zo. Maar nergens als in deze stad, aan de voet van de torenhogen rotsen van het Meteorengebergte, is de indruk van de festiviteiten rond Pasen zó overweldigend als hier. In de kloosters rondom Kalambaka, die hoog op de steile rotsen als ballonnen in de lucht lijken te hangen, klinken de zangstemmen van monniken. Priesters reciteren de Bijbelteksten met bijzondere melodieën. Ook in de verschillende Orthodoxe kerken die Kalambaka rijk is, loopt ieder in- en uit om de liturgie van de Grote week mee te maken. Wanneer de zon onder is, stelt de fanfare zich op en sluit de bevolking aan in de processies. Jonge meisjes strooien bloemen op de draagbaar (de Epitafio), rustplaats van het lichaam van Christus. Het kruis wordt op de schouders getild. Soms in stilte, soms bij een enkel kaarslicht al of niet met tromgeroffel, trekt de stoet door Kalambaka.
Tip: Zet het adres van je hotel in je google maps.. voor ’t geval je per ongeluk halverwege de nachtelijke tocht met een andere processie bent meegewandeld….
Vooral oudere Grieken beginnen al 40 dagen voorafgaand aan de Grote Week met vasten. Omdat Pasen 2020 in Griekenland, anders dan in Nederland, op 19 april valt, begint de vastentijd dus al aan het begin van maart. Er wordt geen vlees gegeten: ingetogen leeft de orthodoxe gelovige naar het Paasfeest toe, tot de zondag vóór Pasen, de Palmzondag. Op deze dag wordt herdacht dat Jezus op een ezel Jeruzalem binnen rijdt. De Grote Week met haar dagelijkse tradities begint. Op elke dag, vanaf Grote Maandag tot Grote Zaterdag (Megalo Savvato) wordt een gebeurtenis uit het lijdensverhaal verbeeld en met passie meebeleefd. De veroordeling van Jezus, de kruisiging en de kruisafname en het ronddragen van de lijkbaar in de stille processie op de Grote Vrijdag. Elke dag en elke avond heeft z’n eigen sfeer en eigen emotie. De gelovige raakt steeds dieper betrokken bij de lijdensweg die Jezus gaat. Totdat…op de avond van de Grote Zaterdag, om precies middernacht, dé Anastasi (de Opstanding en de komst van het Licht) wordt gevierd. De altaardeuren gaan open en het licht, dat op mysterieuze wijze vanuit de Heilige Grafkerk in Jeruzalem naar Kalambaka is overgebracht, wordt naar buiten gedragen. Een spontaan gejuich stijgt op, iedereen haalt opgelucht adem want het Licht breekt door! Het vuurwerk knalt en iedereen ontsteekt zijn- of haar kaarsje. Paasfeest 2020, is nu eindelijk écht begonnen…het wás donker maar nu breekt het licht door tot in alle hoeken van Kalambaka.
Tip: Houd je vlammetje brandend totdat je thuis bent want dat brengt geluk voor jou en je hele gezin! Stop een kaarsje, gemaakt van bijenwas, op de terugweg in je koffer en je hele garderobe geurt!
Orthodox Pasen vieren prikkelt al je zintuigen: je ogen zien het licht van het kaarsvuur, heerlijk zoete bloemengeuren hangen in de lucht, je hoort de priester zingen en laat de Majeritsjasoep in de Paasnacht goed smaken. Je ruikt het kruidige paaslam dat speciaal op paaszondag op alle hoeken van de straten wordt geroosterd. Zoetigheden worden rondgedeeld en ieder doet zich te goed aan de lekkernijen die juist rond Pasen zijn klaargemaakt. De tijd van vasten is voorbij. Laat het vlees je smaken, snijdt het paasbrood aan en laat de wijn rondgaan: Christus is opgestaan. Nu is het tijd om te Leven van het Licht. En ja, wanneer je je knalrood geverfde eitje (symbool van het leven) tikt tegen dat van je buurman en het jouwe blijft heel…dan heb je geluk en wens je elkaar Kalo Pascha (vrolijk Pasen) en Chronia Polla (en nog vele jaren!)
Hoe heilzaam kan het zijn om te vasten? Probeer het zelf ook eens!
Natuurlijk kun je zelf naar Athene reizen en in de Orthodoxe kerken van Athene iets meekrijgen over het Grieks Orthodoxe Pasen. Maar hoe leuk is het om samen met anderen, onder leiding van een gids in de paasperiode door Griekenland te reizen, te genieten van de bloeiende amandelbomen en om middernacht de Anastasi mee te maken? De gecertificeerde gids vertelt u alles over het Griekse land en volk. Omdat ze zelf ook van Griekse afkomst zijn, beleven ze de gebruiken tijdens het Orthodoxe Pasen en de Grote Week van binnen uit. Ze spreken de taal en maken gemakkelijk contact met de lokale bewoners.
Op zaterdag 16 november 2019 geven wij een presentatie over deze groepsreis: Grieks Orthodox Pasen – Leve het Licht! De presentatie zal plaatsvinden in kerk De Morgenster in Papendrecht. (Aanvang 13.30 uur). Interesse? Meld je van te voren even aan. Klik hieronder op aanmelden of stuur ons een mailtje: info@makorreizen.nl
Alvast veel plezier bij deze unieke belevenis!
Mvg,
Ds. Thea Bouwman (foto van Thea in Griekenland toevoegen)
Predikant en icoonschrijver
Tip van Thea: Benieuwd naar het leven in een Grieks bergdorpje? Cecile Tritos, weduwe van een Griekse schaapherder, vertelt alles over de ins- en outs van het leven van alledag in Metsovo, gelegen in het Pindosgebergte. Ooit gezien hoe Babis, een Atheense icoonschilder, zijn iconen maakt? Maak in zijn werkplaats kennis met zijn bijzondere schildertechniek, de encaustiek: schilderen van iconen met gesmolten en hete was.
Kortom! Een bijzondere reis die u éénmaal in uw leven gemaakt moet hebben!
